Parafia rzymsko-katolicka p.w. św. Marcina Biskupa w Opatowie
W 1471 roku prawa parafialne z kościoła Najświętszej Marii Panny
przeniesiono do kolegiaty, parafia opatowska została inkorporowana do kapituły, która odtąd aż do roku 1989 była proboszczem habitualnym tej parafii.
Duszpasterstwo sprawowali wikariusze. Ich liczba, z dziesięciu, stopniowo zmniejszyła się do dwóch w XIX w. Nadzór duszpasterstwa należał do dziekana kapituły, który z zasady wyręczał się w nim członkami kapituły mieszkającymi w Opatowie lub przebywającymi tam podczas swoich hebdomad, albo starszym wikariuszem (poddziekanim).
Dopiero od 1903 roku jeden z członków kapituły został wikariuszem aktualnym, czyli faktycznym proboszczem, chociaż bez tego tytułu.
I tak wikariuszami aktualnymi kolegiaty byli kolejno:
- ks. Roman Cieszkowski (1903-1917),
- ks. Szymon Pióro (1917-1934),
- ks. Hieronim Cieślakowski (1934-1945),
- ks. Andrzej Glibowski (1945-1957),
- ks. Stanisław Szczepaniak (1957-1962),
- ks. Tomasz Zadęcki (1963-1970),
- ks. Stanisław Michalski (1970-1989).
W 1989 roku parafię formalnie oddzielono od kapituły, a pierwszym proboszczem został ks. Antoni Gnoiński. Po nim objął tę funkcję (2 lutego 2002 roku) ks. dr Michał Spociński.
Obaj zadbali, aby ta wiekowa romańska budowla wciąż zachwycała następne pokolenia.
![XV wieczna polichromia ze sceną ukrzyżowania przed i po renowacji](p97a.jpg)
Przeprowadzono trwającą w sumie 12 lat renowację polichromii w świątyni, w tym konserwację gotyckiego malowidła "Ukrzyżowanie" wraz z otoczeniem w kapitularzu (wcześniejsze prace konserwatorskie wykonane przez Cz. Czarneckiego i J. Czajewicza miały miejsce w latach 1890-1891).
Odkryto i zabezpieczono płytę nagrobną Piotra z Gliwic (z ok. 1554 roku) - scholastyka, który kierował szkołą przy kolegiacie. Poddano konserwacji pozostałości renesansowego nagrobka Maryny Sobkowej oraz XVIII wieczne stalle kanonickie, ławki, organy i żyrandol. Odnowiono i częściowo zrekonstruowano cenny XV wieczny krucyfiks oraz nagrobki w kaplicy grobowej rodu Szydłowieckich i północny, romański portal. W części kapitularza zachowano dawną posadzkę, a w pozostałej ułożono nową, wykonano także drzwi, wiodące z niego do zakrystii.
Zakonserwowane zostały kamienne sterczyny transeptu i wzmocniona konstrukcja wieży północnej. Dach pokryła miedziana blacha, wymieniono okna, a wokół świątyni ułożono chodnik z kostki brukowej, wyremontowano mur i zainstalowano oświetlenie. Renowacja kolegiaty jest kontynuowana.
|